Afryka słynie z ogromnej bioróżnorodności, która jest wynikiem zmieniających się wraz z szerokością geograficzną stref klimatycznych. Znajdują się tutaj rozległe pustynie, skąpane w słońcu sawanny oraz las deszczowy, który jest zlokalizowany w centralnej części kontynentu, w pobliżu równika. Jakie motyle zamieszkują te regiony? Czym się żywią? Zapraszamy do lektury!
Gdzie żyją motyle afrykańskie?
Afryka jest drugim pod względem wielkości kontynentem i zajmuje ponad 30 mln km² powierzchni Ziemi. Jest tu więc wystarczająco dużo miejsca dla motyli, które swoją niezwykłą urodą od wieków przyciągają uwagę badaczy. Gdzie można spotkać motyle Afryki? Przede wszystkim w tropikalnych lasach deszczowych, które rozciągają się w Kotlinie Konga i na wybrzeżu zachodnioafrykańskim. Panują tam warunki wręcz idealne do rozwoju motyli. Środowisko jest ciepłe i wilgotne, a także bardzo bogate w rośliny, które służą motylom nie tylko jako pożywienie, ale też schronienie oraz miejsce do składania jaj.
Motyle Afryki można także spotkać na rozległych sawannach, takich jak te w Kenii, Tanzanii czy Botswanie. Sawanny oferują tym owadom zróżnicowane rośliny kwitnące, które dostarczają nektaru, a sezonowe zmiany klimatyczne sprzyjają różnorodności gatunkowej na tym obszarze. Warto także zwrócić uwagę na wyżynne i górskie regiony – Góry Smocze w Południowej Afryce oraz Góry Ruwenzori na granicy Ugandy i Demokratycznej Republiki Konga. Panuje tam chłodniejszy klimat, który tworzy nisze ekologiczne dla odpornych na niższe temperatury gatunków motyli. Górskie ekosystemy sprzyjają rozwojowi endemicznych gatunków motyli, czyli takich, które występują tylko na ściśle określonym obszarze.
Różnorodność gatunków motyli w Afryce
Jak już wspomnieliśmy, afrykańska fauna i flora jest niezwykle bogata, co wynika z ogromnej różnorodności ekosystemów na tym kontynencie. Dotyczy to także motyli. Szacuje się, że w Afryce żyje ponad 4 000 gatunków motyli, z czego wiele jest endemicznych. Przykładem może być Papilio antimachus – największy motyl Afryki, który zamieszkuje tropikalne lasy deszczowe w zachodniej i środkowej części tego kontynentu. Afrykański paź królowej może się poszczycić rozpiętością skrzydeł wynoszącą od 18 do 23 centymetrów. Skrzydła są długie i wąskie, koloru pomarańczowo-brązowego i znajdują się na nich ciemniejsze plamki. Papilio antimachus jest motylem toksycznym, ponieważ w stadium larwalnym gromadzi toksyny z rośliny żywicielskiej. Z tego powodu nie ma zbyt wielu naturalnych wrogów.
Przemierzając afrykańskie lasy deszczowe, można natknąć się także na krwistoczerwonego motyla Cymothoe sangaris, który przez miejscowych nazywany jest czerwonym szybowcem. On również należy do gatunków endemicznych. Kolejnym motylem, który żyje we wspomnianym wyżej ekosystemie, jest czarno-biały Amauris niavius. Jest to dość powszechny gatunek motyli afrykańskich. Jednym z najpiękniejszych mieszkańców lasów tropikalnych jest z pewnością Precis octavia, którego okazałe skrzydła wybarwione są na odcienie niebieskiego, pomarańczy lub rdzawej czerwieni. Dodatkowo poznaczone są one ciemnymi wzorkami, co tylko dodaje urody temu motylowi.
Sawanny w Afryce i ich kolorowi mieszkańcy
Na afrykańskich sawannach żyje wiele gatunków motyli, które przystosowały się do specyficznych warunków tego ekosystemu. Jednym z nich jest Danaus chrysippus, który słynie z pomarańczowego ubarwienia, a jego skrzydła poznaczone są czarnymi i białymi plamkami. Na sawannie żyje także bielinek afrykański – Belenois aurota. Jego znakiem rozpoznawczym są białe lub żółtawe skrzydła z czarnymi krawędziami. W Afryce Subsaharyjskiej żyje z kolei Acraea encedon. Rozpiętość skrzydeł tego motyla wynosi 40–50 mm, przy czym samica jest nieco większa od samca, ale poza tym mają podobny wzór i kolor. Wierzchołek przedniego skrzydła jest czarniawy i przedzielony białym paskiem. Pozostała część skrzydeł ma kolor pomarańczowy z czarnymi plamami, choć w naturze spotyka się także jaśniejsze odmiany tego owada, o szarawej lub żółtawej barwie podstawowej.
Endemiczne motyle Afryki żyjące w górach
Jeśli chodzi o przedstawicieli górskich motyli Afryki, to trzeba zacząć od Papilio nireus lyaeus. To piękny, czarno-niebieski motyl, który zamieszkuje Góry Ruwenzori oraz wyżyny Kenii i Tanzanii. Z kolei Góry Smocze i górskie rejony południowej Afryki upodobał sobie Aeropetes tulbaghia, w kolorze czarno-pomarańczowym. Na wyżynnych i górzystych terenach Nigerii można spotkać zaś motyla Papilio charopus, który nazywany jest paziem zielonoogoniastym.
Jak motyle przystosowały się do życia w tak różnych ekosystemach Afryki?
Motyle potrafią żyć w różnych środowiskach dzięki swojej wyjątkowej zdolności adaptacyjnej, która pozwala im przystosować się do zróżnicowanych warunków klimatycznych i dostępnych zasobów pokarmowych. Wykształciły w sobie również wiele mechanizmów, które pozwalają im przetrwać pośród naturalnych wrogów. Motyle są mistrzami kamuflażu i mimikry. Niektóre gatunki potrafią wręcz zniknąć w otoczeniu niczym kameleon, a inne udają, że są znacznie groźniejsze niż może się wydawać. Co istotne, cykle życiowe motyli są ściśle związane z sezonowymi zmianami w środowisku, co pozwala im maksymalnie wykorzystać dostępność pożywienia i optymalne warunki do rozmnażania. Wszystko to sprawia, że możemy podziwiać je na całym świecie – na terenach nizinnych, w przestrzeni miejskiej, na sawannach, w lasach tropikalnych czy terenach górzystych.
Tropikalne motyle w Motylarni Rozewie
Nie musisz ruszać w długą podróż do Afryki, by zobaczyć na żywo egzotyczne gatunki motyli. Wystarczy, że wybierzesz się nad polskie morze i odwiedzisz niewielką miejscowość Rozewie, niedaleko Jastrzębiej Góry. To właśnie tam znajduje się nasza Motylarnia, która cieszy się ogromną popularnością wśród miejscowych i turystów.
W Motylarni Rozewie można podziwiać setki barwnych motyli z różnych zakątków świata, w tym wiele gatunków tropikalnych. Nasi Goście mogą obserwować motyle w naturalnym otoczeniu, pełnym egzotycznych roślin i kwiatów, które stanowią dla nich pożywienie i schronienie. Poczuj się jak na wycieczce w tropikalnym lesie, nie opuszczając Polski. Zapraszamy!